Anaximandros
Milletli Filozoflardan. Güneş saatini bulduğu, ilk haritayı çizdiği söylenir.
Ona göre ilk maddenin sonsuz, tükenmez olması gerekir, çünkü ilk madde sonsuz yaratmasında sınırsız ve tükenmez olduğunu gösteriyor. Sonsuz kavramını ilkin açık olarak belirleyip, bunu maddeye yükleyen Anaximandros olmuştur. Bu sonsuz ilk maddeye o Apeiron(sınırı olmayan) adını vermiştir.
Bu ilk madde yalnız sonsuz değildir, sonsuz olandır da; çünkü ona, daha yakın olan başka bir belirlenim yüklenemez. Belirli bir maddeyle eş tutamayız, çünkü her belli, belirli şey sonlu ve sınırlıdır da. Soğuk sıcak ile sıvı katıyla, sınırlı olan şey sınırlıyla karşıtını bulur ama sonsuz/sınırsızın karşıtı yoktur.
Apeiron’dan önce sıcak ile soğuk oluşmuştur. Sıcak, başlangıçta soğuk ve karanlık olanı(biçimlenmekte olan yeri) bir alev küresi oalrak bir kabuk gibi sarmıştı. Soğuk’tan iki karşıt; katı ile sıvı doğmuştur. Sıvı’dan yeri çevreleyen alev küresinin sıcaklığı yüzünden, buğular yükselip alev küresini(s.21) halkalara, ateşle dolu olan hava tekerleklerine bölmüşlerdir. Bu tekerlekler de birtakım deliklerinden-güneş, ay- alevler saçarlar. Böylece ateş ile buğunun birleşmesinden gök meydana gelmiştir. Yer Thales’in düşündüğü gibi tepsi biçiminde düz değil, bir silindir, yuvarlak bir sütun biçimindedir. Boşlukta serbest oalrak durur; gök de yerin etrafında döner. Yer, önce denizle kaplı idi, yeryüzünde yaşayan canlılar da ilk önce suda yaşayan canlılardı.
Anaximadros’u tam bir düşünür yapan yalınlaştırıcı açıklama denemesi; onun gerçekteki çokluğu düşüncede bir birliğe bağlamak istemesidir.
—————————————–
Prof. Dr. Macit Gökberk, Felsefeye Giriş, 2008, Eylül, 18. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul